''En Yalın Haliyle İstatistikler'' - Bölüm 4: Derecelendirme

''En yalın haliyle istatistikler''e tekrar hoşgeldiniz. Bu bölümde ve bir sonraki bölümlerde, geçen bölüm ribaundlar ile yaptığımız gibi gelişmiş istatistikler üzerinden gideceğiz. Tablolar ve grafiklerin yardımı ile analizler için neden gelişmiş istatistikleri kullandığımızı anlamaya çalışacağız. 

Soru: Bir takımın nasıl oynadığını anlamak için neye bakarsınız? İlk olarak atılan ve izin verilen sayılara bakarız. Aslında, sayılar hem kazanan ve kaybedeni belirlemek hem de takımı incelemek adına kullanılıyor. Fakat, takımları ''maç başına'' karşılaştırdığımızda, bu bazı noktalar barındırıyor: sayılardan gelen istatistikler bile buna dahil değil. Maç başına atılan ve izin verilen sayılar, temel unsuru göz önüne almıyor: oyunun hızı. 

40 dakikalık bir karşılaşmada birçok durum ortaya çıkıyor: isabetli ve isabetsiz şutlar, top kayıpları, alınan fauller, atılan serbest atışlar. Bu durumların oynanan süre içindeki miktarı, oyunun hızı ile belirleniyor. Örneğin, eğer iki takım her topa sahip olduğunda 16'' ile oynuyorsa, karşılaşmada 150 hücum izleriz, her takım için 75. Eğer, her takım 24 saniyeyi tam olarak kullanıyorsa, her takım için 50 olmak üzere toplam 100 hücum izleriz. 

Bu yüzden, bir maçta 75 kez topa sahip olduysanız ve 80 sayı attıysanız, bu durum 50 kez topa sahip olup 80 sayı atmaktan farklıdır. 

Bu, maç başına atılan sayıların ardındaki bazı noktalar: bu istatistik, oyunun hızını göz önüne almıyor ve yanlış değerlendirmelere yol açabiliyor. Bunun üstesinden gelebilmek için ise, ''sınıflandırma, derecelendirme'' var. ''Derecelendirme'' nedir? Basitçe, topa 100 kez sahip olma üzerinden hesaplanan atılan ya da izin veriler sayılardır. Derecelendirme ile farklı hızlarda oynayan takımları bile inceleme ve değerlendirme şansına sahip oluruz. 

Topa sahip olmaktan bahsederken, elbette istatistiksel anlamda bahsediyorum. Bu da, atılan, izin verilen şutlar ve top kayıplarının toplamı eksi hücum ribaundları anlamına geliyor. 

Şimdi, geçtiğimiz NBA normal sezonu ele alarak bir örnek inceleyelim:



Yukarıdaki tablonun sol tarafında maç başına atılan sayı, sağ tarafında ise Hücum Derecelendirmesi var.

Bazı örnekleri ışıkla vurgulayarak almak istediğimiz fikri daha da netleştirmek istedim. Örneğin, Phoenix Suns ya da San Antonio Spurs'e bakalım: 21. ve 27. sıradalar. Aslında, bu tarz bir analizde Suns'ın son sırada ve Spurs'ün de 17. sırada olduklarını görüyoruz. Pozisyonları değişmiş. Bir diğer örnek de Lakers, 11. sıradan 22. sıraya düşmüşler.

Derecelendirme (bu durumda, Hücum Derecelendirmesi çünkü şu an hücumlar ile ilgili konuşuyoruz.) ortalama hızı göz önüne alıyor ve her takımın attığı sayıyı standardize ediyor (ortalama 100 üzerinden). Bu şekilde de hızlı ya da düşük hızda oynayan takımlar da hatasız bir şekilde karşılaştırılabiliyor. Bu analizleri, sadece maçta atılan sayılar ile yapmak mümkün değil. 

Aslında, yukarıdaki tabloya tekrar bakarsak Phoenix ve San Antonio'nun ters pace'lere sahip olduklarını görebiliriz. Maç başına atılan sayıları kıyasladığımızda Suns'ın Spurs'ten daha fazla sayı attığını görebiliriz fakat aslında tam tersi. 



Derecelendirme'ye dikkat edelim: Oyunun güzelliği, şut dağılımı ya da diğer unsurlar ile ilgili konuşmuyoruz: Derecelendirme, oyun sisteminin etkinliğini anlamaya yönelik bir istatistiktir. Diğer bir deyişle, bize hücumun (ya da savunmanın) yetkinliği ile ilgili bilgi verir. Nasıl oynadıklarını anlayabilmek için ise başka yöntemler var.  

Üstteki iki tabloda da Portland ve Indiana'nın durumlarına bakalım. Normal sezonda iki ekip de aynı sayıda sayı bulmuş, yaklaşık 105 sayı ve aynı hızda oynamışlar (maç başına yaklaşık 98 hücum). Peki neden Indiana 12. sıradayken, Portland 15. sırada?

Bu derecelendirmenin bir diğer özelliği: aynı miktarda sayı bulan ve aynı pacete oynayan iki takım fakat aradaki fark atılan sayılar bölündüğünde bulunan topa sahip olma rakamlarından kaynaklanıyor. 

Topa sahip olma, atılan, kaçırılan şutların ve top kayıplarının toplamı. Eğer, 100 üzerinden kaybedilen topların sayısına bakarsak, Indiana'nın Blazers'tan daha az top kaybı yaptığını göreceğiz. Aynı zamanda da Indiana daha iyi şut atmış. Bu detaylar biraz karışık görünebilir ama takımın pace'ini ve derecelendirmesini etkiliyor. Diğer bir deyişler, topa sahip olma rakamları aynı fakat iki pace'in kompozisyonu farklı ve bu da Hücum Derecelendirmesinde ortaya çıkıyor. 

Bir takımın sadece attığı sayıya bakarak, en iyi takım olduğunu söylemek yerine pace'ini ve bu kompozisyonu ele almalıyız. Bu tarz bir değerlendirme yapmak için derecelendirmeleri kullanmak en doğrusudur. 

*Luca Cappelletti tarafından yazılmıştır.